Michelangelo

Tam adı Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni olan kişidir. Ressam, heykeltıraş, şair ve mimardır (mühendis olduğunu da söylüyorlar) kendisi . İtalya’da Rönesans döneminde yaşamıştır. Yine aynı dönemlerde yaşamış Leonardo Da Vinci ise, bu özelliklerin yanı sıra: matematikçi, anatomist, botanikçi olarak da anılmaktadır, bu yüzden mesleki çeşitlilik sizi şaşırtmasın.

Michelangelo, 6 Mart 1475 yılında doğmuş, 6 yaşındayken annesini kaybetmiştir. Daha sonra bir vesile ile Medici ailesiyle tanışır, belki de hayatını değiştiren olay budur.

İtalya’da çok ünlü bir Medici ailesi vardır, Floransa kökenli bir ailedir, 14.yüzyılın sonlarında güç kazanmışlar. 1397 yılında Medici Bankası’nı kurmuşlar. Floransa şehir devleti haline gelince Medici ailesinin bir üyesi de 1434′te gayri resmi olarak bu devletin başındayken, 1537′de Floransa Dükü olmuş, bu sayede Medici ailesi, kraliyet soyuna karışmıştır. Ayrıca, aile üyelerinin 4 tanesi (1513 – 1523 – 1559 – 1605 yıllarında göreve gelerek) Papalık görevini üstlenmiştir. Ailenin bir de bankası varmış, Avrupa genelinde güçlü kabul edilen bir banka imiş bu, varın gücünün nereden geldiğini siz anlayın.

Hemen yanda, ailenin kraliyet sembolü bulunuyor. 1657 yılında ailenin bir üyesi, Floransa’da akademik bir topluluk kuruyor, Academia del Cimento adıyla. Bu arada, ilk bilimsel topluluk olduğunu söyleyen Royal Society’nin kuruluş yılı 1660′tır (!). Academia Del Cimento üyelerinden birisi ise, Galileo Galilei. Hani, evrenin merkesinin Dünya olmadığını, Dünya’nın güneşin etrafında döndüğünü iddia eden Copernicus (Kopernik) ‘un düşüncesinin savunan Galileo, kilise ile çatışan, 1632 yılında da bu çatışmanın bir sonucu olarak ömür boyu ev hapsine mahkum olan bilim adamıdır.

Konuyu daha fazla dağıtmadan esas adamımıza geri dönelim. Michelangelo 13 yaşında (1488), Domenico Ghirlandaio adlı ünlü bir ressamın yanına öğrenci olarak girmiştir. Michelangelo’nun öğretmeni, aynı zamanda Medici Ailesi’nin finansal desteğiyle çalışmaktadır. Bu ilişki sayesinde Michelangelo da o meşhur Medici ailesinin bir üyesiyle tanışma fırsatı bulur. Ghirlandaio, 1494 yılında hayatını kaybeder

1498 yılında, Pieta olarak bilinen kompozisyona başlar ve 1 sene içinde tamamlar bu heykeli. Pieta’nın içeriğinde, Meryem, ölü İsa’yı kucağında taşımaktadır, İsa çarmıha gerilmiş ve öldürülmüştür. Michelangelo’nun yaptığı Pieta eserinin önemli bir farkı ise Meryem’in yüzündeki ifadedir, Meryem hüzünlü değil huzurlu görünmektedir. Bir iddiaya göre, Michelangelo, Dante’nin İlahi Komedya adlı eserinden etkilenmiştir, ki daha önce Auguste Rodin tarafından yapılan “Düşünen Adam Heykeli” (Bununla ilgili bir yazı yazmıştım, buradan ulaşabilirsiniz.) de Dante’nin İlahi Komedya adlı eserinden etkiler taşıyordu. bu arada İlahi Komedya eseri , 1308 yılında yazılmış bir esermiş, oldukça eski değil mi? Bu eseri araştırmak şart oldu artık.

Pieta’ya geri dönersek; bu eser orantısızdır, Meryem’in omuzları olması gerekenden daha geniştir mesela, hatta vücudu da iricedir, ancak bu sayede, İsa onun kucağına oturtulabilmiştir. Ayrıca Meryem’in üzerindeki askıda Michelangelo’nun adı yazılıdır, adının yazılı olduğu tek eser de budur.

Bir katedral için 20 heykel yaptırmak isteyen kilise mensupları, bir tanesi Donatello tarafından yapılan heykeller den Davut heykeli (solda) için Agostino adlı bir ressam ile anlaşılır. 1464 yılında alınan bu karar bilinmeyen sebeplerle askıya alınır, ancak Agostino heykelin bacaklarını yapmıştır bile. Sadece bacak halinde kalan heykeli tamamlamak, 1501 yılında Michalengelo’ya düşer. Böylece 1504 yılında tamamlar çalışmasını, Davut (David) heykeli hemen yan taraftadır. Davut ve Golyat (Calut) arasında geçtiğine inanılan bir savaş vardır, söylenene göre yenilmez olan Golyat’ı, Davut taş ve sapanıyla yenmiştir.

5 metreden biraz daha fazla yükseklikteki bu heykelin bazı kusurları vardır, Pieta’da olduğu gibi bu heykelde de ölçek hatası olduğu söylenir. Örneğin, sağ eli, sol eline göre daha büyüktür. Ayrıca Davut heykelinin yüzündeki ifade oldukça öfkelidir, demişler ki, vücudun sağ tarafı sakin, sol tarafı dinamik görünmektedir. Heykelin bu açısından görünmeyen, bacağın arkasına akıllıca gizlenmiş bir destek bulunmaktadır. Davut’un sağ elinde bir taş, sol elinde de sapan bulunmaktadır. Bu haliyle, Golyat ile savaşma kararı almış ancak savaşa henüz başlamamış Davut’u temsil ettiğini söylemişler. Kusurlarına rağmen, bu heykel oldukça tanınmış bir heykeldir ve o dönemde çıplaklığın toplum önünde açıkça sergilendiği, Kilisenin de buna karşı çıkmadığını düşündüğümüzde, heykelin anlamı daha da artar. Denilene göre, ilk kez böyle bir nü çalışma sergilenmiş.

Daha sonra, 1508 yılında Sistin Şapeli’nin tavanını boyamak üzere Roma’ya gitmiş. Buradaki çalışmaları da 1512 yılına kadar devam etmiş. Bu videoda (26.dakikadan itibaren izleyebilirsiniz), Sistin Şapeli’nde bulunan Kabala sembolleri açıklanmış. Hatta aynı videoda, başka yerlerde de gördüm bu ifadeyi, Michelangelo’nun, mezardan yeni gömülmüş cesetleri çaldığını (32.dk) ve bunlar sayesinde insan anatomisi hakkında bilgi sahibi olduğunu söylüyorlar.

Sistin Şapeli’ndeki çalışmalardan bir tanesi:

Adem’in Yaratılışı (The Creation of Adam)

Michelangelo, Adem’i yaratan Tanrı’yı ve melekleri, bir beyin içerisinde resmetmiş. Ben bunu ilk gördüğümde şunu düşünmüştüm: Tanrı ve melekleri, bizim kendi hayal dünyamızda yarattığımızı ima etmiş. Ancak başka bir yerde böyle bir yoruma rastlamadım, hattan Michelangelo’nun bir Hristiyan olduğunu, Yahudilere de sempati duyduğunu söylemişler.

Başka bir çalışması: Şeytana Uyma ve Kovulma:

Bu çalışmayı da şu açıdan değerlendirmişler: Hristiyanlıkta, Adem ve Havva için yasak meyve: Elma’dır. Yahudilikte ise, yasak meyve İncir’dir ve Yılan, Adem ve Havva’yı baştan çıkartırken kollara sahiptir, daha sonra ceza olarak kolsuz bacaksız bir sürüngen olur. Bu resmin de, Yahudiliğe atıfta bulunduğunu söylemişler.

.

Ve Son Yargılama (The Last Judgement):

Bu resimde kıyamet günü anlatılıyor, İsa tekrar dünyaya geliyor ve melekler cennete gidecekleri bulutların üzerinde taşırken, cehenneme gidecek olanlar ise resmin altındaki karada kalıyorlar. Ortada, arkasında güneş olan İsa var, ve etrafında da sevdiği kulları. Resmin özelliği, kişilerden bazılarının Yahudi olması (üzerindeki kıyafetlerden anlaşılıyor) ve hatta iddiaya göre Michelangelo’nun erkek arkadaşı da bu resmin içinde, hatta İsa’ya en yakın grubun içinde duruyor. Hatta Michelangelo’nun kendi portresi de duruyor, erkek arkadaşının yanında.

Michelangelo’nun Kabala ile ilgili simgeler kullanmasını, kendisinin o dönemde Yahudilere yapılan haksızlığı protesto etmesine bağlamışlar. Kabala ile ilgili bilgi aldığı kişinin, belli olmayan bir nedenle öldüğünü de iddia ediyorlar.

Ve bir heykeli daha var: Musa

Hemen üst tarafta görülen heykelde Musa’nın boynuzları, (ayrıntılarıyla görmek istiyorsanız buraya tıklayın) uzun ve insanın gözünü alan bir sakalı var. Bir ayağı yere tam basmış, diğer ayağı ise harekete geçmek için hazırdır. Sağ elinin altında on emir, yüzünde bir öfke…

Yıl 1532: Michelangelo, aşık olduğu Tommaso dei Cavalieri’yi, 57 yaşında tanımıştır, Cavalieri ise 23 yaşındadır. Esas adamımız, yazmış olduğu 300 şiirin 30′unu Cavalieri’ye atfetmiştir. 1543 yılında Cavalieri vefat etmiş, Michelangelo onun adına 48 adet cenaze töreni vecizesi yazmış.

18 Şubat 1564 yılında esas adamımız vefat etmiştir. Ardında, pek çok eser bırakarak, herkesin içten içe olmak istediği o ölümsüz insanlardan birisi olarak gitmiştir.

Evla