Belirsizlik ve Bilim

Sosyal bilimler, aslında ölçülmesi mümkün olmayanı ölçme çabalarıyla dolu...

Mesela aşk, yaratıcılık, kişilik, yenilik, kültür, sosyal etkileşim...

Öyle derin çalışmalar yapılıyor ki hayaliniz durur. Gerçekten hayal dünyanızı dondurur.

İnsanlar etraflarındaki olayları, hissettikleri duyguları vs tanımlıyor önce. "Aha işte bu A" diyor mesela ve bu A oluyor. Amaç, karşınızdakiyle iletişim kurarken ortak bir dil sağlamak, değil mi? Bu ortak dil kuruluyor.

Sonra aradan bilmem kaç yıl geçiyor; biz tam olarak tanımlanmamış "A" kavramıyla başbaşa kalıyoruz, onu merak ediyoruz.

Yani: duygu veya davranış vardı, A tanımlandı, hayırlı olsun.

A'yı, gerisin geri tekrar inceliyoruz, bu sefer elimizdeki araçlar, yöntemler gelişmiş, çok daha detaylı ölçümler yapabiliyoruz. Bu ölçümler asırlarca sürüp gidiyor. Daha kötüsü, bu A kavramının ıdısı dıdısı arasında istatistiki bağlantılar saptanıyor, "mesela B duygusundaki insanlar daha mı sık A duygusunda olur?" benzeri sorular doğuyor. Hoppalaaaa...

Özünde belirsiz olan, bireyden bireye değişen o kavramı, bilim adamları (bir kısmı) alıyor, boyutlarına ayırıyor, başka belirsiz kavramlarla ilişkilendiriyor, daha neler neler.

Amaç doğaya hakim olmak, onu yönetmekmiş, öyle diyorlar.

Bayılıyoruz kendimizi Tanrı gibi görmeye, kontrol edip yönlendirmeye, akışına bırakmak manyaklık olur, elimizde yeterli araç var, değiştirelim?? Neden değiştirmeyelim?

Veya neden değiştirelim ki??? Tahammülsüzlüğümüz paçalarımızdan akıyor.

Bu belirsiz kavramların, farklı kişiler tarafından farklı algılandığı ortada, bunun üzerine çalışmaktansa, tek bir açıdan, tek bir dar açıdan olayı aydınlatmaya çalışıyoruz.

Üstelik bu çalışmaların sonucuna da bayılıyoruz. Mesela A olan insana neler olduğunu internette boy boy okuyabiliyoruz.

Sonra iş tekrar tersine dönüyor. bu sefer bu sonradan yaratılan A kavramından hareketle kendimizi değerlendirmeye başlıyoruz. "A mıyım acaba? Dur bi internetten bakayım, acaba A gibi mi davranıyorum?"

A'nın tartışmasını bir ömür yap dur sonra.

Evla.