Namus

Bir Sezen Aksu şarkısı olan Namus'u bilmeden olmaz:

Aradım yıllardır seni her yerde
Bir türlü karşıma çıkmadın namus
Nihayet bir yerde rastladım ama
Utançtan yüzüme bakmadın namus

Yaklaşıp yanına dedim nerdesin
Dedin ki yorulma gelmiyor sesin
Gayretleri boşa gitti herkesin
Kimseyi yanına sokmadın namus

Fazilet dediğin meğer masalmış
Namuslu görünmek kimlere kalmış
Zenginmiş, fakirmiş, halkmış, kralmış
Gördüm ki kimseyi takmadın namus

Hadi yandan
Hadi hadi yandan

Ben senden ne saray ne ev istedim
Seni sevenleri sen sev istedim
Kıvılcım aradım alev istedim
Bir tek mumu bile yakmadın namus

Azizken gözümde sudan ekmekten
Yoruldum uslu dur yapma demekten
Yüzyıllardır namussuzluk etmekten
Bir türlü uslanıp bıkmadın namus

Hadi yandan
Hadi hadi yandan

__________________________
Namus; 1991 yılında piyasaya çıkmış olan "Gülümse" albümündeki bir parçadır. Sözlerini yazan kişi, Ümit Yaşar Oğuzcan, beste Arto Tunçboyaciyan, düzenleyen Onno Tunç....

Namus kelimesinin seslisözlükteki İngilizce karşılığı: Honesty, honor, purity, decency, rectitude.

Bakın kelimelerin hiç biri, Türkçe'de kullanılan namus kelimesinin karşılığını vermiyor aslında.

Honesty; dürüstlük
Honor; gurur, onur
Purity; saflık, temizlik

Kısacası, kelimeyi İngilizceye tercüme ettiğimizde, kelimenin anlamını kaçırdığımız bir kavram namus. Bizdeki gibi bir karşılık yok İngilizce'de. Ümit Yaşar Oğuzcan da dememiş mi "Aradım yıllardır seni her yerde, Bir türlü karşıma çıkmadın namus". Namus kavramı sözlüğünde ve dilinde olmayan bir toplumda yaşadığınızı düşünebiliyor musunuz? Bu kavramla doğup büyüyen insan için bunu düşünmek çok zor.

Bizdeki namus nedir peki? Tabi ki daha çok kadını ilgilendiren ve kadının cinselliği ile ilişkili bir kavram. Ancak erkekler için de kullanılan bir hali var. O da, yalan-dolandırıcılık gibi anlamlar taşır çoğunlukla. Yani kadının namussuzu ile erkeğin namussuzu başka şeyler anlatır bize. Neden böyledir bu? Cinsellikle ilgili suçların hepsi kadından geçer?

Biz kadınlar onu (namusu) toplum değerlerimiz gereği, evlilikte takas etmek üzere koruruz. Bir takas aracı öyleyse namus, simgesi de kandır. Başını örten kadındır, masumiyetini yitiren kadındır, orası burası açılan kadındır, kuyruk sallayan kadındır, işveli cilveli olan kadındır.. Ne çok sıfat kullanılır kadın için, ve bu sıfatların hepsi toplumun bireylerinin anası, kız kardeşi, kızı, teyzesi, halası, yengesi içindir; bütün bu kadınlar bilir o sınırların ağırlığını.

Oysa namus dediğimiz bir oyundur, herkes aldanabilir, insan onu koz olarak kullanılabilir. Gerçek olduğu zaman ise cinayet aracı bile olabilir. Oysa kim namusludur aslında kişinin kendisinden başkası bilmez. Herkes konuşur ama biri bilir. Öyleyse ne konuşuruz biz?

Demek ki,
Hadi yandan!

Evla